Giovanni Maria Flick, Elogio della Costituzione
In: Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny: organ Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza i Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Band 80, Heft 1, S. 355-358
ISSN: 2543-9170
19 Ergebnisse
Sortierung:
In: Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny: organ Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza i Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Band 80, Heft 1, S. 355-358
ISSN: 2543-9170
In: Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny: organ Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza i Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Band 80, Heft 1, S. 13-22
ISSN: 2543-9170
Przedmiotem niniejszego artykułu jest przedstawienie poszukiwań aksjologicznych w okresie prac na konstytucją polską w początkach transformacji. Jedną z zasadniczych dyskusji na początkowym etapie prac nad konstytucją była dyskusja przybierająca niejednokrotnie formę sporu o wartości, a jednym z jej elementów były problemy dotyczące zależności ius i lex. W tym kontekście poszukiwano i odwoływano się do europejskiego dziedzictwa prawnego, do takich pojęć, jak tożsamość europejska, wspólne europejskie dziedzictwo prawne. Głównym zatem wyzwaniem dla wszystkich państw postsocjalistycznych stała się potrzeba "odkodowania", przybliżania pojęcia "wspólne dziedzictwo prawne", co stało się swoistym mitem założycielskim w nowych demokracjach Europy Środkowej. W tym kontekście niezwykle ważną rolę odgrywała Komisja Wenecka (utworzona w 1990 r.), która pomagała państwom odkrywać to, co wyrastając ze wspólnej europejskiej tradycji prawnej, stawało się europejskim standardem, a więc wzorcem dla podejmowanych konkretnych rozwiązań prawnych. W sferze zatem kategorii ogólnej tzw. standard europejski postrzegany był jako wartość centralna, a odwoływanie się do niego było ważnym weryfikatorem w procesie dokonywania zmian w wewnętrznym systemie prawnym, a zwłaszcza w procesie zmian konstytucji, zwłaszcza w takich kwestiach, jak zasada państwa prawnego, podział władz, niezależność sądownictwa czy sądowa kontrola konstytucyjności prawa. Pomimo sporów dotyczących konkretnych regulacji ustrojowych istniała zgoda co do tego, że zasady odwołujące się do "aksjologii" poprzedniego systemy nie mogły pretendować do bycia elementem europejskiego dziedzictwa prawnego i tym samym nie mogły stanowić podstawy dla tworzenia nowej konstytucji polskiej.
The process of restoring a democratic judiciary in the countries of Central and Eastern Europe has proved to be an extremely difficult and lengthy one. An important role in the process of searching for these solutions and "discovering" European standards has been played by the Venice Commission from the very beginning of its existence. It should also be noted that the legal standards concerning the judiciary in the area of the Council of Europe were significantly convergent with the standards formulated by the European Union, as demonstrated by the subsequent EU adhesion processes. ; Nie ulega wątpliwości, że proces przywracania demokratycznego sądownictwa w państwach Europy Środkowej i Wschodniej okazał się procesem niezwykle trudnym i długotrwałym. Istotną rolę w procesie poszukiwania tych rozwiązań i "odkrywania" standardów europejskich odgrywała od samego początku swojego istnienia Komisja Wenecka. Zaznaczyć też należy, że standardy prawne dotyczące sądownictwa w obszarze Rady Europy były w istotny sposób zbieżne ze standardami formułowanymi przez Unię Europejską, co wykazały późniejsze procesy adhezyjne do UE.
BASE
The process of restoring a democratic judiciary in the countries of Central and Eastern Europe has proved to be an extremely difficult and lengthy one. An important role in the process of searching for these solutions and "discovering" European standards has been played by the Venice Commission from the very beginning of its existence. It should also be noted that the legal standards concerning the judiciary in the area of the Council of Europe were significantly convergent with the standards formulated by the European Union, as demonstrated by the subsequent EU adhesion processes. ; Nie ulega wątpliwości, że proces przywracania demokratycznego sądownictwa w państwach Europy Środkowej i Wschodniej okazał się procesem niezwykle trudnym i długotrwałym. Istotną rolę w procesie poszukiwania tych rozwiązań i "odkrywania" standardów europejskich odgrywała od samego początku swojego istnienia Komisja Wenecka. Zaznaczyć też należy, że standardy prawne dotyczące sądownictwa w obszarze Rady Europy były w istotny sposób zbieżne ze standardami formułowanymi przez Unię Europejską, co wykazały późniejsze procesy adhezyjne do UE.
BASE
Przedmiotem niniejszego artykułu jest przedstawienie poszukiwań aksjologicznych w okresie prac na konstytucją polską w początkach transformacji. Jedną z zasadniczych dyskusji na początkowym etapie prac nad konstytucją była dyskusja przybierająca niejednokrotnie formę sporu o wartości, a jednym z jej elementów były problemy dotyczące zależności ius i lex. W tym kontekście poszukiwano i odwoływano się do europejskiego dziedzictwa prawnego, do takich pojęć, jak tożsamość europejska, wspólne europejskie dziedzictwo prawne. Głównym zatem wyzwaniem dla wszystkich państw postsocjalistycznych stała się potrzeba "odkodowania", przybliżania pojęcia "wspólne dziedzictwo prawne", co stało się swoistym mitem założycielskim w nowych demokracjach Europy Środkowej. W tym kontekście niezwykle ważną rolę odgrywała Komisja Wenecka (utworzona w 1990 r.), która pomagała państwom odkrywać to, co wyrastając ze wspólnej europejskiej tradycji prawnej, stawało się europejskim standardem, a więc wzorcem dla podejmowanych konkretnych rozwiązań prawnych. W sferze zatem kategorii ogólnej tzw. standard europejski postrzegany był jako wartość centralna, a odwoływanie się do niego było ważnym weryfikatorem w procesie dokonywania zmian w wewnętrznym systemie prawnym, a zwłaszcza w procesie zmian konstytucji, zwłaszcza w takich kwestiach, jak zasada państwa prawnego, podział władz, niezależność sądownictwa czy sądowa kontrola konstytucyjności prawa. Pomimo sporów dotyczących konkretnych regulacji ustrojowych istniała zgoda co do tego, że zasady odwołujące się do "aksjologii" poprzedniego systemy nie mogły pretendować do bycia elementem europejskiego dziedzictwa prawnego i tym samym nie mogły stanowić podstawy dla tworzenia nowej konstytucji polskiej. ; The aim of this paper is to present axiological rsearches that were going on during the work on the Polish Constitution in the early years of transformation. One of the fundamental discussions at the initial stage of the work on the Constitution was a discussion that often took the form of a ...
BASE
In: Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny: organ Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza i Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Band 78, Heft 1, S. 5-18
ISSN: 2543-9170
Debata, jaka toczy się od kilku miesiącu wokół Trybunału Konstytucyjnego, dotyczy jednego z zasadniczych fundamentów państwa prawa, jakim jest miejsce konstytucji w systemie źródeł prawa i związana z tym rola sądownictwa konstytucyjnego w systemie ustrojowym opartym na podziale władz. W toku wielu dyskusji ustrojowych, jakie toczyły się w naszym państwie od 1989 r., aksjomat dotyczący roli konstytucji i autonomii sądu oceniającego zgodność prawa z konstytucją, jako należący do europejskiej i demokratycznej tradycji konstytucyjnej, był nietknięty. Trwająca debata polityczna wydaje się ten aksjomat podważać.Skoro mamy do czynienia z tak ważnym fundamentem demokracji, jakim jest sądownictwo konstytucyjne, trudno się dziwić zainteresowaniu instytucji europejskich zmianami dokonywanymi w tym obszarze w jakimkolwiek państwie europejskim.Szczególną rolę w tym obszarze pełni Komisja Rady Europy nazywana potocznie Komisją Wenecką. Można ją określić jako swoisty organ udzielający doradztwa prawnego państwom z zakresu prawa publicznego. Działa na wniosek danego państwa albo organów europejskich. Komisja wskazuje w swoich opiniach na cały szereg merytorycznych kwestii istotnych dla zapewnienie autonomii i bezstronności sądów konstytucyjnych. Opinie Komisji nie mają charakteru wiążącego. Mimo niewiążącego charakteru, tworzone przez Komisję wenecką soft law jest istotne nie tylko dla państw będących jej członkami, ale także dla państw współpracujących z Komisją. Państwa te bowiem chcą być postrzegane jako należące do wspólnoty państw przywiązanej do idei praw człowieka, demokracji i rule of law w granicach nakreślonych przez Komisję Wenecką. Jako reputation-enhancing community, Komisja Wenecka stwarza państwom możliwość współudziału w przygotowywaniu tych standardów, a zarazem traktowania rekomendacji Komisji jako części swojej suwerennej odpowiedzialności za kształt system prawnego.
The debate on the Constitutional Tribunal in Poland that has been going on in recent months concerns one of the principal foundations of a state governed by the rule of law: the place of the constitution in the system of sources of law and the related role of the constitutional judiciary in a political regime founded on the separation of powers. Throughout recurrent discussions in Poland since 1989 the axiom of the role of the constitution and the autonomy of the court adjudicating on the compliance of laws with the constitution, which is an element of the European and democratic constitutional tradition, has always remained intact. The current political debate would appear to undermine this axiom today.The constitutional judiciary is an important foundation of democracy; consequently the concern of European institutions about changes implemented in this area in any European state is not surprising.The European Union Commission, commonly referred to as the Venice Commission, plays a special role here. This role may be described as that of a specific body giving legal advice on matters of public law. The Commission acts at the request of an interested state or other European body. In its opinions it indicates certain substantive issues that are essential for ensuring the autonomy and impartiality of constitutional courts. Although the opinions of the Venice Commission are not binding, the soft law that the Commission makes is relevant not only for its member states but also for other states which work with it and which wish to be perceived as members of a community of states sharing ideals of human rights, democracy and the rule of law as set out by the Venice Commission. As a reputation-enhancing community, the Venice Commission provides an opportunity for states to participate in the preparation of these standards, at the same time treat the recommendations of the Commission as part of their sovereign responsibility for the shape of their legal system. ; Debata, jaka toczy się od kilku miesiącu wokół Trybunału Konstytucyjnego, dotyczy jednego z zasadniczych fundamentów państwa prawa, jakim jest miejsce konstytucji w systemie źródeł prawa i związana z tym rola sądownictwa konstytucyjnego w systemie ustrojowym opartym na podziale władz. W toku wielu dyskusji ustrojowych, jakie toczyły się w naszym państwie od 1989 r., aksjomat dotyczący roli konstytucji i autonomii sądu oceniającego zgodność prawa z konstytucją, jako należący do europejskiej i demokratycznej tradycji konstytucyjnej, był nietknięty. Trwająca debata polityczna wydaje się ten aksjomat podważać.Skoro mamy do czynienia z tak ważnym fundamentem demokracji, jakim jest sądownictwo konstytucyjne, trudno się dziwić zainteresowaniu instytucji europejskich zmianami dokonywanymi w tym obszarze w jakimkolwiek państwie europejskim.Szczególną rolę w tym obszarze pełni Komisja Rady Europy nazywana potocznie Komisją Wenecką. Można ją określić jako swoisty organ udzielający doradztwa prawnego państwom z zakresu prawa publicznego. Działa na wniosek danego państwa albo organów europejskich. Komisja wskazuje w swoich opiniach na cały szereg merytorycznych kwestii istotnych dla zapewnienie autonomii i bezstronności sądów konstytucyjnych. Opinie Komisji nie mają charakteru wiążącego. Mimo niewiążącego charakteru, tworzone przez Komisję wenecką soft law jest istotne nie tylko dla państw będących jej członkami, ale także dla państw współpracujących z Komisją. Państwa te bowiem chcą być postrzegane jako należące do wspólnoty państw przywiązanej do idei praw człowieka, demokracji i rule of law w granicach nakreślonych przez Komisję Wenecką. Jako reputation-enhancing community, Komisja Wenecka stwarza państwom możliwość współudziału w przygotowywaniu tych standardów, a zarazem traktowania rekomendacji Komisji jako części swojej suwerennej odpowiedzialności za kształt system prawnego.
BASE
In: Politeja: pismo Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Band 11, Heft 3 (29), S. 371-380
ISSN: 2391-6737
The article aims to evaluate the Polish concordat twenty years after its enactment. Author reconsiders the fact that at the same time two important discussions were held in Poland – one devoted to concordat and another to the constitution – and claims that they influenced each other. It is important to remember that the legal solutions adopted in the concordat (ratified only in 1998) contributed towards the final shape of the constitutional relations between state and the Church. Therefore the proper assessment of the Polish concordat should be conducted in light of the current constitution.
In: Politeja: pismo Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Band 11, Heft 3 (29), S. 261-264
ISSN: 2391-6737
In: Politeja: pismo Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Band 11, Heft 3 (29), S. 212-204
ISSN: 2391-6737
John Paul II's position toward the changes in Poland associated with joining the European Union
As regards the approach to political problems, John Paul II's pontificate was different from previous pontificates. Nowadays, due to the media phenomenon of Pope Francis, one tends to forget about the shock, in the positive sense of the word, which was associated with the nomination of Karol Wojtyła to become the pope and his famous words: "Do not be afraid". These words were as political as they could be. They were addressed mainly to Poland, but not only to that country. John Paul II calmly paved the way for the future unification of Europe. He used the means that were accessible to the Holy See and one of this decisions was to proclaim St. Cyril and St. Methodius as the patrons of Europe. The problem of the European Constitution was doubtlessly a painful area for John Paul II. The document lacked a reference to Christianity. The Polish Pope frequently and explicitly stated that European civilization grew from Christian roots. During the course of this pontificate John Paul II persistently struggled for respecting human rights and for freedom. As far as this area is concerned, Europe seems to pursue a different course than the one which John Paul II tried to define. In other words, Europe set out upon a course which was so much feared by John Paul II and this is the reason that since the very beginning the latter made appeals to establish the European continent in the domain of values. During his visit in 1991 he also warned the Polish people against revelling in their recently regained freedom. Despite his concerns about the course that Europe pursued, John Paul II never became discouraged by the "European project". He always claimed that Poland belongs in Europe. And that is why, on the eve of Poland joining the European Union, that he addressed the following words directly to the Polish people: Poland needs Europe and Europe needs Poland; our involvement in European structures is a challenge. The Pope appreciated the concerns entertained by eurosceptics, but he emphasized the point that today Poland, which was always a part of Poland, may not divorce itself from this Community.
In: Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny: organ Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza i Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Band 76, Heft 2, S. 161-174
ISSN: 2543-9170
Dwadzieścia pięć lat od rozpoczęcia procesu transformacji w państwach Europy Środkowej i Wschodniej pokazało, że jednym z najtrudniejszych problemów ustrojowych, z jakim przyszło się zmierzyć państwom Europy Środkowej i Wschodniej w procesie reformowania systemu organów państwowych, jest kwestia usytuowania ustrojowego prokuratury. Wszystkie te państwa zatem poszukiwały rozwiązań, które zrywając z zasadą jedności władzy, pozwalałyby znaleźć najefektywniejszy model usytuowania prokuratury wpisany w system podziału i równowagi władz. W systemie europejskim brak jednolitego modelu ustrojowego prokuratury (co podkreśla Komisja wenecka). Daje to legislatorom możliwość wyboru różnych wariantów w ramach tzw. standardów europejskich. W świetle tej tezy należy zatem stwierdzić, że żadnego z rozwiązań, czy to podporządkowania parlamentowi, czy podporządkowania rządowi, nie można zakwalifikować jako sprzecznego ze standardami demokratycznymi. Nie ulega wątpliwości, że w poszukiwaniu rozwiązań w poszczególnych państwach dla usytuowania prokuratury istotną rolę odgrywała także ich tradycja prawna.Polska znajdowała się w tym względzie w korzystnej sytuacji w porównaniu z innymi państwami. Miała swoją własną tradycję ustrojową. Poszukując optymalnych, w ówczesnych warunkach 1989 r., rozwiązań ustrojowych, sięgano zatem do rozwiązań sprzed wejścia w życie konstytucji z 1952 r. W przypadku zaś prokuratury – do rozwiązań sprzed 1950 r., tj. do okresu przed uchwaleniem ustawy o prokuraturze. W wyniku zmian w konstytucji w 1989 r. prokuratura została podporządkowana rządowi, czego logiczną konsekwencją było uregulowanie, że funkcje Prokuratora Generalnego pełni Minister Sprawiedliwości.Niezależnie jednak od nieprecyzyjności tych sformułowań wynikających z nacisku chwili, sama koncepcja podporządkowania prokuratury rządowi była koncepcją uzasadnioną. Nie można jej było uznać za sprzeczną z rozwiązaniami demokratycznymi i państwa prawa. Konieczne jednak było uchwalenie ustawy o prokuraturze, co w tak krótkim czasie było niemożliwe. Pozostała zatem droga dokonywania zmian w ustawie już istniejącej, pochodzącej z 1985 r. I niestety ten sposób regulacji trwa do dzisiaj, poprzez kolejne nowelizacje ustawy uchwalonej pięć lat przed rozpoczęciem procesu transformacji.Ustawa była zmieniania wielokrotnie, zarówno przed uchwaleniem Konstytucji z 1997 r., jak i po jej uchwaleniu. Jedną z istotnych nowelizacji była zmiana ustawy dokonana w 1996 r., kiedy to zniesiono Departament Prokuratury w Ministerstwie Sprawiedliwości i powołano Prokuraturę Krajową z Prokuratorem Krajowym, który został zastępcą Prokuratora Generalnego Ministra Sprawiedliwości.Kolejnej, fundamentalnej zmiany ustawy z 1985 r. dokonano w 2009 r. Wówczas to ustawą z 9 października 2009 r. dokonano rozdzielenia funkcji Prokuratora Generalnego i Ministra Sprawiedliwości. Zlikwidowano Prokuraturę Krajową. Utworzono Prokuraturę Generalną jako centralną jednostkę organizacyjną prokuratury. Zachowano tez w wyniku tej nowelizacji szereg uprawnień władzy wykonawczej w stosunku do prokuratury.Wydaje się jednak, że niezależnie od tych uprawnień władzy wykonawczej w stosunku do Prokuratora Generalnego, w wyniki tej nowelizacji zrobiono krok w kierunku wydzielenia prokuratury z władzy wykonawczej i, można zakładać, uczynienia jej organem niezależnymMożna jednak wyrazić zasadnicze wątpliwości, czy usytuowanie prokuratury jako organu niezależnego od rządu posiada umocowanie w świetle przepisów Konstytucji z 1997 r. Skoro urząd Prokuratora Generalnego przestaje być powiązany z funkcją ministra – członka rządu, wówczas wydaje się, wymaga on zakotwiczenia konstytucyjnego.Podkreślić jednak należy, że niezależnie od sposobu usytuowania prokuratury w systemie organów państwowych, co wydaje się kwestią ważną, ale jednak nie pierwszoplanową, konieczny jest pewien katalog zasad, gwarancji, które mają zapewnić bezstronność prokuratora przy podejmowaniu decyzji, ale także i określić zasady jego odpowiedzialności. I są one tak samo ważne zarówno w przypadku podporządkowania prokuratora rządowi (aby uwolnić go od nacisków politycznych), jak i w przypadku niezależności organów prokuratury (aby uwolnić go od nacisków wewnątrz prokuratury).Wydaje się zatem oczywiste, że dwadzieścia pięć lat, jakie upłynęło od początku transformacji i prawie 30 lat od uchwalenia ustawy o prokuraturze PRL stale obowiązującej w polskim systemie, wymaga bezwzględnie nowej ustawy o prokuraturze, będącej w zgodzie ze standardami europejskimi, a zarazem wykorzystującymi pozytywne doświadczenia minionych lat.
La Commissione di Venezia ha adottato il presente rapporto alla 70° Sessione Plenaria (Venezia, 16-17 March 2007) come contributo all'elaborazione del parere n. 10 del Consultative Council of European Judges (CCJE – Consiglio consultivo dei giudici europei) sulla struttura e sul ruolo delle corti giudiziarie, come previsto dal Terms of Reference del CCJE per il 2007 (CCJE (2007), 2, punto 4.i), che impone al CCJE di consultarsi per questo parere con la Commissione di Venezia.La Commissione ha presentato il suo rapporto agli incontri delWorking Party della CCJE (CCJE-GT) a Roma (28-29 marzo 2007) e a Graz (25-26 giugno 2007).
BASE
In: The Polish quarterly of international affairs, Band 4, Heft 1, S. 65-78
ISSN: 1230-4999
World Affairs Online
In: NATO-Brief, Band 41, Heft 3, S. 3-6
ISSN: 0255-3821
World Affairs Online
In: The Parliamentarian: journal of the parliaments of the Commonwealth, Band 71, Heft 3, S. 168
ISSN: 0031-2282